Rubriek: Votulast in WO II
Met de inval van de Duitsers in Nederland op 10 mei 1940 begon voor ons land de Tweede Wereldoorlog. Wat betekende dit voor onze wijk? In deze rubriek gaan we dit jaar in op deze vraag. Deze keer gaan we in op de vervolging en deportaties van Joodse wijkbewoners.
Foto: Het Utrechts Archief
Door de komst van Joodse vluchte-lingen uit Duitsland was de Joodse gemeenschap in Utrecht tot een aantal van ongeveer 1900 mensen gegroeid. Vanaf het najaar van 1940 kregen Joodse Nederlanders te maken met anti-Joodse maatregelen. Zo moeten Joden zich verplicht laten registreren, worden ze van steeds meer uitgesloten, de bordjes 'Verboden voor Joden' verschijnen, er komt een verplichte grote J in het paspoort en ook wordt de Jodenster ingevoerd.
De dood tegemoet
Het eerste Jodentransport vanuit Utrecht was op 18 augustus 1942. Mensen moesten zich hiervoor melden bij het Maliebaanstation (foto van Het Utrechts Archief). De Joden gingen via kamp Westerbork of via kamp Vught naar de concentratie- en vernietigingskampen. Een paar honderd mensen konden onderduiken, een deel daarvan is uitgeleverd ana de beruchte 'Jodenjager' Jan Smorenburg. Er zijn 1239 Utrechtse Joden in de kampen vermoord of aanderszins omgekomen. Minimaal 140 mensen daarvan woonden in onze wijk.
Mensen zoals jij en ik
Zoals het gezin Leefsma, Leo (53 jaar), Sarlina (42), en hun dochters Ella Clara (22) en Mirjam (12) uit de Van Musschenborekstraat. Vader Leo had een meubelstoffenhandel in de binnenstad. De jongste dochter zat op de Dr Bosschool, waar ze al even niet meer naartoe mocht. De eveneens 12-jarige Bennie Lever uit de Kievitdwarsstraat gaf zijn post-zegelalbum aan zijn buurjongen toen hij zich met zijn ouders en zus moest melden.
[Jazzmuzikant
Eliazer Izaäk (Leo) Horneman woonde vanaf 1940 op de Lorentzlaan. Leo was een jazzmuzikant, hij speelde piano en accordeon. Daarnaast was hij muziekleraar en arrangeur. Leo speelde in diverse bands. In april 1943 moest hij naar kamp Vught, via kamp Westerbork kwam Leo in Auschwitz. Hier werd hij op 32-jarige leeftijd vermoord. Hanny Weiss (20) uit de Merelstraat trouwde op 26 februari 1943 met Elias Cohen in kamp Westerbork. Vier dagen later gaat zij en haar fa-milie op transport naar Sobibor waar ze een dag later om het leven wordt gebracht.
Joods monument
En zo werden van nog 55 adressen in de wijk mensen, kinderen naar de kampen gedeporteerd waar verre-weg de meesten werden vermoord. Op de website joodsmonument.nl staan zij, zodat zij nooit worden vergeten.
Foto: Het Utrechts Archief
GjvZ
Reacties
Het eerste Jodentransport uit Utrecht vertrok van het Centraal station. Het Maliebaanstation was toen nog gesloten.
Dit transport bestond voornamelijk uit Duitse joden die naar Nederland waren gevlucht, o.a. de cabaretière Alice Dorell (www.resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Droller)
door Marcel Bovy op zaterdag 11 maart 2023 om 11:15
Reageer
Met onderstaand formulier kunt u reageren op dit artikel. Alle velden zijn verplicht. Uw e-mailadres verschijnt niet op de site. Na het versturen van uw reactie ontvangt u een e-mail met daarin een link. U moet op die link klikken om de reactie op de site te laten verschijnen.
Ook in deze krant
2021 no. 3, Mei
100-jarig jubileum De Tuinwijk
• lees artikel
Makers
• lees artikel
Van Koekoeksplein tot Kameleon-film
• lees artikel
Mondkapjes voor het keukenraam
• lees artikel
Puzzel en win!
• lees artikel
Oma's soep
• lees artikel
Votulast in WO II
• lees artikel
Leuker kunnen we het maken!
• lees artikel
Estafette
• lees artikel